De Armeense genocide

…  /  Nederland  /  Nederlandse pers  /  1924–1940  /  Repatriëering in Sovjet-Armenië

Algemeen Handelsblad, 12 oktober 1931
Bron: Delpher

Repatriëering in Sovjet-Armenië

Medewerking van de Grieksche en Bulgaarsche regeeringen

Onze Russische medewerker schrijft:

De voorzitter van de Sovjet-regeering van Armenië, S. Ter-Gabriëljan, is naar Parijs gekomen om de repatriatie van Armeensche vluchtelingen te organiseeren. De missie van den voorzitter van den Armeenschen raad van volkscommissarissen is met succes bekroond, en Ter-Gabriëljan is naar Armenië teruggekeerd. Tijdens zijn verblijf te Parijs heeft het hoofd van de Armeensche sovjetregeering onderhandelingen gevoerd met de rijke Armeniërs te Parijs. De belangrijkste besprekingen hebben plaats gevonden ten huize van den bekenden Armeenschen oliemagnaat Gulbekjan, den voorzitter van de Armeensche Weldadigheidsvereeniging. Aan een banket, door Gulbekjan ter eere van het hoofd der sovjet-regeering gegeven, vond het eerste contact plaats tusschen de Armeensche bourgeoisie en den leider der Armeensche bolsjewiki. Na eenige besprekingen werd een overeenkomst bereikt, waardoor de Armeensche bourgeoisie in West-Europa de verplichting op zich had genomen medewerking te verleenen aan het repatriëeren van werklooze Armeniërs naar Sovjet-Armenië. De eerste ploeg van deze "wozwrasjtjsentsy" (terugkeerders) zal 6000 zielen tellen, hoofdzakelijk menschen, die in Griekenland en Bulgarije wonen en er een ellendig bestaan leiden.

De sovjet-premier heeft in zijn besprekingen onderstreept, dat de sovjet-regeering bereid is alleen landbouwers en ambachtslieden toe te laten. Armeensche intellectueelen zullen in geen geval toegelaten worden, omdat zij, volgens de meening van de sovjet-regeering, tot de politieke emigratie behooren, terwijl de sovjet-regeering alleen apolitieke elementen bereid is toe te laten.

De Armeensche burgerlijke organisaties hebben zich verplicht de noodlijdende Armeniërs, die voor repatriëering in aanmerking komen, voor eigen rekening naar Batoem over te brengen. Van af Batoem worden alle reiskosten door de Armeensche sovjet-regeering gedragen. Ter-Gabriëljan beweerde, dat de terugkeerders akkers, landbouwwerktuigen, crediet enz. zouden krijgen. De Armeensche organisaties in het buitenland staan sceptisch tegenover deze beloften, maar de nood van de Armeniërs op het Balkanschiereiland is zoo groot, dat zij bereid zijn alles te aanvaarden. De vervoerkosten worden geraamd op 100.000 pond sterling. De Armeensche Weldadigheidsvereeniging en de overige Armeensche vereenigingen hebben zich verplicht deze som te leveren. De secretaris-generaal van de Weldadigheidsvereeniging heeft te Genève onderhandelingen aangeknoopt met Venlizelos en Malinow (den minister-president van Bulgarije); beide Balkan-staatslieden hebben beloofd kosteloos scheepgelegenheid te verschaffen voor het vervoer naar Batoem van 5000 Armeniërs uit Griekenland en 1000 uit Bulgarije.

Het repatriëeren van de Armeniërs zal geleid worden door het steuncomité H.O.K., dat de belangen van Armenië behartigt. Typisch is daarbij de volgende bijzonderheid: ook de anti-bolsjewistische Armeensche organisaties steunen het repatriëeren van hun landgenooten. Zelfs de Armeensche revolutionnaire partij "Dasjnaktsoetjoen", die een actieven strijd tegen de sovjet-regeering voert, steunt deze beweging. Dit wordt verklaard door de twee volgende omstandigheden: de nood van de Armeensche massa is zeer groot en "gerepatrieerd" worden hoofdzakelijk vluchtelingen uit Turkije. De uitdrukking "repatriatie" is dus onjuist. Er kan dus feitelijk noch van een terugkeer, noch van een amnestie gesproken worden.

De voorzitter van de Armeensche sovjetregeering heeft het plan ontvouwd naar een "terugkeer" van 30.000 vluchtelingen in den loop van twee jaar. In Armeensche kringen gelooft men niet aan de mogelijkheid, zulke grootsche plannen te verwezelijken. Het getal der terugkeerders wordt daar geschat op hoogstens 10.000 in twee jaar.